നമ്മുടെ ജീവിതത്തിലെ വിജയങ്ങളെയും ബന്ധങ്ങളെയും ഏറ്റവും കൂടുതൽ സ്വാധീനിക്കുന്ന ഒരു കഴിവുണ്ട്. അതാണ് ഇമോഷണൽ ഇൻ്റലിജൻസ് അഥവാ വൈകാരിക ബുദ്ധി. ബുദ്ധി (IQ) മാത്രം പോരാ, വികാരങ്ങളെ മനസ്സിലാക്കാനും നിയന്ത്രിക്കാനുമുള്ള ഈ കഴിവ് അഥവാ EQ കൂടി ഉണ്ടെങ്കിലേ ജീവിതത്തിൽ നമുക്ക് ശരിക്കും ശോഭിക്കാൻ കഴിയൂ.

അപ്പോൾ, നിങ്ങൾക്ക് ഉയർന്ന വൈകാരിക ബുദ്ധി അഥവാ ഹൈ EQ ഉണ്ടോ? ഇന്ന് നമ്മൾ പരിശോധിക്കാൻ പോകുന്നത് അതിന്റെ പ്രധാനപ്പെട്ട 13 ലക്ഷണങ്ങളാണ്. ഇതിൽ എത്രയെണ്ണം നിങ്ങളിലുണ്ടെന്ന് സ്വയം ഒന്ന് വിലയിരുത്തി നോക്കൂ.

ഒന്ന്: പ്രതികരിക്കുന്നതിന് മുൻപ് ശാന്തനാകാനുള്ള കഴിവ്.

ദേഷ്യം വരുന്ന ഒരു മെസ്സേജ് കണ്ടാൽ, അല്ലെങ്കിൽ ആരെങ്കിലും നമ്മളെ പ്രകോപിപ്പിക്കുന്ന രീതിയിൽ സംസാരിച്ചാൽ, എടുത്തുചാടി മറുപടി കൊടുക്കാതെ, ഒന്ന് നിർത്തി, ആലോചിച്ച്, ശാന്തമായി പ്രതികരിക്കാൻ നിങ്ങൾക്ക് കഴിയുന്നുണ്ടോ? എങ്കിൽ അത് ഉയർന്ന EQ-വിന്റെ ഏറ്റവും പ്രധാനപ്പെട്ട ലക്ഷണമാണ്. ആ ഒരു നിമിഷത്തെ മൗനം പിന്നീട് വരാനിരിക്കുന്ന ഒരുപാട് പ്രശ്നങ്ങളെ ഇല്ലാതാക്കും.

രണ്ട്: നിങ്ങളുടെ വികാരങ്ങളെ തിരിച്ചറിയാൻ കഴിയുക.

'എന്തോ ഒരു സുഖമില്ല' എന്ന് പറയുന്നതിന് പകരം, 'എനിക്കിപ്പോൾ നിരാശയാണ് തോന്നുന്നത്' അല്ലെങ്കിൽ 'അത് കേട്ടപ്പോൾ എനിക്ക് ദേഷ്യം വന്നു' എന്ന് നിങ്ങളുടെ ഉള്ളിലെ വികാരത്തെ വ്യക്തമായി തിരിച്ചറിയാനും അതിനൊരു പേര് നൽകാനും സാധിക്കുന്നത് വലിയ കാര്യമാണ്. സ്വന്തം വികാരങ്ങളെ മനസ്സിലാക്കുമ്പോഴേ അതിനെ നിയന്ത്രിക്കാനും കഴിയൂ.

മൂന്ന്: വിമർശനങ്ങളെ സമചിത്തതയോടെ കേൾക്കാനുള്ള കഴിവ്.

ആരെങ്കിലും നമ്മളെ വിമർശിക്കുമ്പോൾ അതൊരു വ്യക്തിപരമായ ആക്രമണമായി കാണാതെ, അതിൽ നിന്നും വല്ലതും പഠിക്കാനുണ്ടോ എന്ന് ചിന്തിച്ച്, അതിനെ വളർച്ചയ്ക്കുള്ള ഒരു അവസരമായി കാണാൻ കഴിയുന്നുണ്ടെങ്കിൽ നിങ്ങൾ വൈകാരികമായി ഒരുപാട് മുന്നിലാണ്.

നാല്: മറ്റുള്ളവരുടെ വികാരങ്ങളെ തൊട്ടറിയാനുള്ള കഴിവ്.

ഒരാളുടെ മുഖഭാവം, സംസാരത്തിലെ ഇടർച്ച, അല്ലെങ്കിൽ ഒരു നോട്ടത്തിൽ നിന്നുപോലും അവരുടെ ഉള്ളിലെ സന്തോഷമോ സങ്കടമോ ഒരു പരിധി വരെ നിങ്ങൾക്ക് മനസ്സിലാക്കാൻ കഴിയുന്നുണ്ടെങ്കിൽ, നിങ്ങൾക്കൊരു പ്രത്യേക കഴിവുണ്ട്. അതാണ് സഹാനുഭൂതി അഥവാ എംപതി.

അഞ്ച്: എപ്പോഴും ഞാൻ തന്നെ ശരിയാവണമെന്ന നിർബന്ധമില്ലായ്മ.

ഒരു സംസാരത്തിലോ തർക്കത്തിലോ ജയിക്കുന്നതിനേക്കാൾ, നിങ്ങൾ വില കൊടുക്കുന്നത് ആ ബന്ധത്തിനാണോ? നിയന്ത്രിക്കുന്നതിനേക്കാൾ, കണക്ഷനാണ് വലുതെന്ന് നിങ്ങൾ വിശ്വസിക്കുന്നുണ്ടെങ്കിൽ, അത് പക്വതയുടെ ലക്ഷണമാണ്.

ആറ്: മറുപടി പറയാൻ വേണ്ടിയല്ലാതെ, മനസ്സിലാക്കാൻ വേണ്ടി കേൾക്കുക.

ഒരാൾ സംസാരിക്കുമ്പോൾ അടുത്തത് എന്ത് മറുപടി പറയണം എന്ന് മനസ്സിൽ കണക്കുകൂട്ടാതെ, അവർ പറയുന്ന കാര്യങ്ങൾ പൂർണ്ണമായി ശ്രദ്ധിച്ച്, അവരുടെ ഭാഗം മനസ്സിലാക്കാൻ ശ്രമിക്കുന്നത് ബന്ധങ്ങളെ കൂടുതൽ ദൃഢമാക്കും.

 ഏഴ്: നിങ്ങളെ പ്രകോപിപ്പിക്കുന്ന കാര്യങ്ങളെക്കുറിച്ച് വ്യക്തമായ ധാരണയുണ്ടാവുക.

എന്തൊക്കെ കാര്യങ്ങളാണ് നിങ്ങളെ ദേഷ്യം പിടിപ്പിക്കുന്നത്, അല്ലെങ്കിൽ സങ്കടപ്പെടുത്തുന്നത് എന്ന് നിങ്ങൾക്ക് നന്നായി അറിയാമോ? എങ്കിൽ അത്തരം സാഹചര്യങ്ങളെ നിങ്ങൾക്ക് സമർത്ഥമായി കൈകാര്യം ചെയ്യാനോ ഒഴിവാക്കാനോ സാധിക്കും.

എട്ട്: ആത്മാർത്ഥമായി ക്ഷമ ചോദിക്കാൻ കഴിയുക.

ഒരു തെറ്റ് പറ്റിയാൽ, ഈഗോ കാണിക്കാതെ, മറ്റുള്ളവരെ പഴിചാരാതെ, അതിന്റെ പൂർണ്ണ ഉത്തരവാദിത്തം ഏറ്റെടുത്ത് ഹൃദയത്തിൽ നിന്നും ഒരു 'സോറി' പറയാൻ കഴിയുന്നത് വലിയൊരു ഗുണമാണ്.

ഒൻപത്: മറ്റുള്ളവരുടെ വിജയങ്ങളിൽ സന്തോഷിക്കാൻ കഴിയുക.

ഒരു സുഹൃത്തോ സഹപ്രവർത്തകനോ ഒരു നല്ല കാര്യം നേടുമ്പോൾ, അസൂയയ്ക്ക് പകരം അവരുടെ സന്തോഷത്തിൽ നിങ്ങളും പങ്കുചേരുന്നുണ്ടെങ്കിൽ, അത് നിങ്ങളുടെ മനസ്സിന്റെ വലുപ്പത്തെയാണ് കാണിക്കുന്നത്.

പത്ത്: പ്രതിസന്ധി ഘട്ടങ്ങളിലും ദയ കൈവിടാതിരിക്കുക.

നമ്മൾ ഒരുപാട് സ്ട്രെസ്സിലും ടെൻഷനിലുമായിരിക്കുമ്പോൾ, അതിന്റെ പേരിൽ മറ്റുള്ളവരോട് മോശമായി പെരുമാറാതിരിക്കാൻ ശ്രദ്ധിക്കുന്നത് ഉയർന്ന വൈകാരിക നിയന്ത്രണത്തിന്റെ ഭാഗമാണ്.

പതിനൊന്ന്: പരിഹരിക്കാൻ ശ്രമിക്കാതെ കൂടെ നിൽക്കുക.

ഒരാൾ അവരുടെ വിഷമം പറയുമ്പോൾ, ഉപദേശങ്ങളുടെ ഒരു കെട്ടഴിക്കാതെ, "സാരമില്ല, ഞാൻ കേൾക്കുന്നുണ്ട്, ഞാൻ കൂടെയുണ്ട്" എന്ന് പറഞ്ഞ് അവർക്ക് ചെവി കൊടുക്കുന്നത് ചിലപ്പോൾ അവർക്ക് വേണ്ട ഏറ്റവും വലിയ സഹായമായിരിക്കും.

പന്ത്രണ്ട്: മറ്റുള്ളവർക്ക് സുരക്ഷിതത്വം നൽകുന്നൊരിടം സൃഷ്ടിക്കുക.

നിങ്ങളോട് സംസാരിക്കുമ്പോൾ ആളുകൾക്ക് യാതൊരു ഭയവുമില്ലാതെ, എന്തു കാര്യവും തുറന്നു പറയാൻ സാധിക്കുന്നുണ്ടെങ്കിൽ, നിങ്ങൾ അവർക്കൊരു 'സേഫ് സ്പേസ്' ആണ്.

പതിമൂന്ന്: ആരോഗ്യപരമായ അതിർവരമ്പുകൾ സ്ഥാപിക്കാൻ അറിയുക.

എല്ലാവരെയും സന്തോഷിപ്പിക്കാൻ വേണ്ടി എല്ലാത്തിനും 'യെസ്' പറയുന്നത് നല്ലതല്ല. എവിടെയാണ് 'നോ' പറയേണ്ടതെന്ന് തിരിച്ചറിഞ്ഞ്, ദയയോടെ എന്നാൽ ഉറച്ച നിലപാടുകളോടെ അത് പറയാൻ കഴിയുന്നത് സ്വയം ബഹുമാനിക്കുന്നതിന്റെയും വൈകാരിക ബുദ്ധിയുടെയും ലക്ഷണമാണ്.

ഓർക്കുക, ഇതൊന്നും ജന്മനാ കിട്ടുന്ന കഴിവുകളല്ല. ആർക്കും ശ്രദ്ധിച്ചാൽ വളർത്തിയെടുക്കാവുന്ന ശീലങ്ങളാണ്. നമ്മുടെ ബന്ധങ്ങളിലും ജീവിതത്തിലും സമാധാനം കൊണ്ടുവരാൻ ഈയൊരു കഴിവിന് സാധിക്കും.