ലോകം പലപ്പോഴും എണ്ണയോ, പ്രകൃതിവാതകമോ, തന്ത്രപ്രധാനമായ ഭൂമിയോ ചൊല്ലിയുള്ള തർക്കങ്ങൾക്ക് സാക്ഷ്യം വഹിക്കുമ്പോൾ, തെക്കുകിഴക്കൻ ഏഷ്യയിലെ രണ്ട് അയൽരാജ്യങ്ങളായ തായ്‌ലൻഡും കംബോഡിയയും ഒരു യുദ്ധത്തിന്റെ വക്കിലാണ്. ഈ സംഘർഷത്തിന് പിന്നിൽ ആയിരം വർഷം പഴക്കമുള്ള ഒരു കരിങ്കൽ ക്ഷേത്രമാണ് എന്നത് വിചിത്രമായി തോന്നാം. ഒരേ സാംസ്കാരിക പൈതൃകവും ബുദ്ധമത വിശ്വാസവും പങ്കുവെക്കുന്ന ഈ രാജ്യങ്ങളെ ഒരു പുരാതന ഹിന്ദു ക്ഷേത്രം എങ്ങനെയാണ് ഭിന്നിപ്പിക്കുന്നത് എന്നത് സങ്കീർണ്ണമായ ചരിത്രവും, ദേശീയതയും, രാഷ്ട്രീയവും ഇഴചേർന്ന ഒരു വിഷയമാണ്.
സമീപ ദിവസങ്ങളിൽ സ്ഥിതിഗതികൾ വീണ്ടും വഷളായി, ഇരു രാജ്യങ്ങളും തമ്മിൽ രൂക്ഷമായ ഏറ്റുമുട്ടലുകളുണ്ടായി. തായ്‌ലൻഡ്-കംബോഡിയ അതിർത്തിയിൽ അടുത്തിടെയുണ്ടായ സംഘർഷങ്ങളിൽ സൈനികരും സാധാരണക്കാരുമടക്കം നിരവധി പേർ കൊല്ലപ്പെടുകയും നിരവധി പേർക്ക് പരിക്കേൽക്കുകയും ചെയ്തിട്ടുണ്ട്.
ഈ സാഹചര്യത്തിൽ കംബോഡിയയിലെ ഇന്ത്യൻ എംബസി അതിർത്തി പ്രദേശങ്ങളിലേക്കുള്ള യാത്ര ഒഴിവാക്കാൻ ഇന്ത്യൻ പൗരന്മാർക്ക് നിർദ്ദേശം നൽകിയിട്ടുണ്ട്.
തർക്കത്തിന്റെ കേന്ദ്രബിന്ദു ഡാങ്‌ഗ്രക് പർവതനിരകളിലെ 525 മീറ്റർ ഉയരത്തിൽ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന പ്രീ വിഹാർ ക്ഷേത്രമാണ്. ഖമർ സാമ്രാജ്യത്തിന്റെ കാലഘട്ടത്തിൽ നിർമ്മിച്ച ഈ ശിവക്ഷേത്രം, വാസ്തുവിദ്യയുടെയും ശില്പകലയുടെയും ഒരു ഉത്തമ മാതൃകയാണ്. ഇന്ന് ഇരു രാജ്യങ്ങളിലും ബുദ്ധമതത്തിനാണ് ഭൂരിപക്ഷമെങ്കിലും, ഈ മേഖലയിലെ പല പുരാതന ക്ഷേത്രങ്ങളും ഹൈന്ദവ സ്വാധീനത്തിൽ നിർമ്മിക്കപ്പെട്ടവയാണ്. ഈ ക്ഷേത്രങ്ങൾ ഇരു രാജ്യങ്ങളുടെയും സാംസ്കാരിക പൈതൃകത്തിന്റെ ഭാഗമാണെങ്കിലും, അവയുടെ ഉടമസ്ഥാവകാശം ദേശീയ അഭിമാനത്തിന്റെ പ്രതീകമായി മാറിയിരിക്കുന്നു.
1962-ൽ, അന്താരാഷ്ട്ര നീതിന്യായ കോടതി (ICJ) പ്രീ വിഹാർ ക്ഷേത്രം കംബോഡിയക്ക് അവകാശപ്പെട്ടതാണെന്ന് വിധിച്ചു. എന്നാൽ ഈ വിധി ക്ഷേത്രത്തിന് മാത്രം ബാധകമായിരുന്നു, അതിനു ചുറ്റുമുള്ള 4.6 ചതുരശ്ര കിലോമീറ്റർ ഭൂമിയുടെ കാര്യത്തിൽ വ്യക്തതയുണ്ടായിരുന്നില്ല. ക്ഷേത്രത്തിലേക്കുള്ള എളുപ്പവഴി തായ്‌ലൻഡിന്റെ ഭാഗത്താണെന്നത് കാര്യങ്ങൾ കൂടുതൽ സങ്കീർണ്ണമാക്കി. ഈ "ഗ്രേ സോൺ" ആണ് പിന്നീട് പലതവണത്തെ സംഘർഷങ്ങൾക്ക് കാരണമായത്.
കംബോഡിയയുടെ അവകാശവാദത്തിന് അടിസ്ഥാനം കൊളോണിയൽ ഭരണകാലത്ത് ഫ്രഞ്ചുകാർ തയ്യാറാക്കിയ 1907-ലെ ഒരു ഭൂപടമാണ്. ഈ ഭൂപടത്തിൽ ക്ഷേത്രവും സമീപപ്രദേശങ്ങളും കംബോഡിയയുടെ ഭാഗമായാണ് രേഖപ്പെടുത്തിയിരിക്കുന്നത്. 1962-ലെ കോടതിവിധിയും ഈ ഭൂപടത്തെ ആശ്രയിച്ചായിരുന്നു. എന്നാൽ തായ്‌ലൻഡ് ഈ ഭൂപടത്തിന്റെ കൃത്യതയെ അംഗീകരിക്കുന്നില്ല. തായ്‌ലൻഡ്-കംബോഡിയ അതിർത്തിയുടെ ഭൂരിഭാഗവും നിർണ്ണയിച്ചത് ഫ്രഞ്ച് കൊളോണിയൽ കാലഘട്ടത്തിലായതിനാൽ, ഈ പഴയ രേഖകളെച്ചൊല്ലിയുള്ള വ്യാഖ്യാനങ്ങൾ തർക്കങ്ങൾ വർദ്ധിപ്പിക്കുന്നു.
2008-ൽ യുനെസ്കോ പ്രീ വിഹാറിനെ കംബോഡിയയുടെ പേരിൽ ലോക പൈതൃക കേന്ദ്രമായി പ്രഖ്യാപിച്ചതോടെ പ്രശ്നങ്ങൾ വീണ്ടും ആളിക്കത്തി. ഇതിനെ തങ്ങളുടെ പരമാധികാരത്തിന്മേലുള്ള കടന്നുകയറ്റമായി കണ്ട തായ്‌ലൻഡ് അതിർത്തിയിലേക്ക് സൈന്യത്തെ അയച്ചു. ഇത് 2008-നും 2011-നും ഇടയിൽ നിരവധി സായുധ ഏറ്റുമുട്ടലുകളിലേക്ക് നയിച്ചു.
സമീപ ആഴ്ചകളിൽ അതിർത്തി വീണ്ടും സംഘർഷഭരിതമായി. തായ്‌ലൻഡും കംബോഡിയയും പരസ്പരം ആക്രമണങ്ങൾ നടത്തിയതായി ആരോപിക്കുന്നു. പീരങ്കികളും റോക്കറ്റുകളും എഫ്-16 യുദ്ധവിമാനങ്ങളും വരെ ഉപയോഗിച്ചുള്ള ശക്തമായ ഏറ്റുമുട്ടലുകളാണ് റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യപ്പെടുന്നത്. ഈ സംഘർഷങ്ങൾ ഒരു പൂർണ്ണ യുദ്ധത്തിലേക്ക് നീങ്ങിയേക്കാമെന്ന് തായ്‌ലൻഡിന്റെ ആക്ടിംഗ് പ്രധാനമന്ത്രി മുന്നറിയിപ്പ് നൽകിയിട്ടുണ്ട്.സംഘർഷം രൂക്ഷമായതോടെ പതിനായിരക്കണക്കിന് ആളുകൾക്ക് വീടുകൾ ഉപേക്ഷിച്ച് സുരക്ഷിത സ്ഥാനങ്ങളിലേക്ക് പലായനം ചെയ്യേണ്ടി വന്നു.
പ്രശ്നപരിഹാരത്തിനായി ഐക്യരാഷ്ട്രസഭയും ആസിയാൻ പോലുള്ള പ്രാദേശിക സംഘടനകളും ശ്രമിക്കുന്നുണ്ട്. യുഎൻ സുരക്ഷാ കൗൺസിൽ അടിയന്തര യോഗം ചേർന്ന് സ്ഥിതിഗതികൾ വിലയിരുത്തി. മലേഷ്യ മധ്യസ്ഥതയ്ക്ക് സന്നദ്ധത അറിയിച്ചിട്ടുണ്ട്. അതേസമയം, അമേരിക്കയുൾപ്പെടെയുള്ള രാജ്യങ്ങൾ സമാധാനപരമായ ചർച്ചകൾക്ക് ആഹ്വാനം ചെയ്തിട്ടുണ്ട്.
ഇന്ത്യക്ക് തെക്കുകിഴക്കൻ ഏഷ്യയുമായി ചരിത്രപരവും സാംസ്കാരികവുമായ ആഴത്തിലുള്ള ബന്ധമാണുള്ളത്. പ്രീ വിഹാർ പോലുള്ള ക്ഷേത്രങ്ങൾ ചോള, ഖമർ സാമ്രാജ്യങ്ങളുടെ കാലത്തെ ഇന്ത്യൻ സ്വാധീനത്തിന്റെ വ്യക്തമായ ഉദാഹരണങ്ങളാണ്. ഇന്ത്യയുടെ 'ആക്റ്റ് ഈസ്റ്റ്' നയത്തിന്റെ പശ്ചാത്തലത്തിൽ, ഈ മേഖലയുടെ സമാധാനവും സ്ഥിരതയും ഇന്ത്യയുടെ തന്ത്രപരവും സാമ്പത്തികവുമായ താൽപ്പര്യങ്ങൾക്ക് അത്യന്താപേക്ഷിതമാണ്. തായ്‌ലൻഡ്-കംബോഡിയ സംഘർഷം മേഖലയിലെ വ്യാപാരം, വിനോദസഞ്ചാരം, കണക്റ്റിവിറ്റി എന്നിവയെ പ്രതികൂലമായി ബാധിക്കും.
ഒരു പുരാതന ക്ഷേത്രത്തെച്ചൊല്ലിയുള്ള ഈ തർക്കം, ചരിത്രവും ദേശീയതയും രാഷ്ട്രീയവും എങ്ങനെ സമാധാനത്തിന് വിലങ്ങുതടിയാകാം എന്നതിന്റെ ഉദാഹരണമാണ്. നയതന്ത്ര ചർച്ചകളിലൂടെയും പരസ്പര ധാരണയിലൂടെയും ഇരു രാജ്യങ്ങൾക്കും ഈ പ്രശ്നത്തിന് ശാശ്വതമായ ഒരു പരിഹാരം കണ്ടെത്താൻ കഴിയുമെന്ന് പ്രത്യാശിക്കാം.
