ഒരു രാജ്യത്തിന് ഒരൊറ്റ തലസ്ഥാനം എന്ന നമ്മുടെയെല്ലാം പൊതുധാരണകളെ തിരുത്തിക്കുറിച്ചുകൊണ്ട്, ഒന്നിലധികം തലസ്ഥാനങ്ങളുള്ള നിരവധി രാജ്യങ്ങൾ ലോകത്തുണ്ടെന്ന് റിപ്പോർട്ട്. ചില രാജ്യങ്ങൾക്ക് രണ്ടോ, എന്തിനേറെ, മൂന്ന് തലസ്ഥാനങ്ങൾ വരെയുണ്ടെന്ന കൗതുകകരമായ വിവരങ്ങളാണ് ഇപ്പോൾ ചർച്ചയാകുന്നത്. ഭരണസിരാകേന്ദ്രങ്ങളെ ഒന്നിലധികം നഗരങ്ങളിലായി വിഭജിച്ചാണ് ഈ രാജ്യങ്ങൾ പ്രവർത്തിക്കുന്നത്. സാധാരണയായി ഒരു രാജ്യത്തിന്റെ ഭരണകൂടം, കോടതി, പാർലമെന്റ് എന്നിവയെല്ലാം ഒരൊറ്റ നഗരത്തിലായിരിക്കും കേന്ദ്രീകരിച്ചിരിക്കുന്നത്. എന്നാൽ ചരിത്രപരവും, രാഷ്ട്രീയവും, ഭൂമിശാസ്ത്രപരവുമായ ഒട്ടേറെ കാരണങ്ങളാൽ ചില രാജ്യങ്ങൾ ഈ അധികാരങ്ങളെ വ്യത്യസ്ത നഗരങ്ങളിലായി വിഭജിക്കുകയാണ് ചെയ്യുന്നത്.
ഒന്നിലധികം തലസ്ഥാനങ്ങളുള്ള രാജ്യങ്ങളുടെ കൂട്ടത്തിൽ ഏറ്റവും ശ്രദ്ധേയമായത് ദക്ഷിണാഫ്രിക്കയാണ്. ഈ രാജ്യത്തിന് മൂന്ന് തലസ്ഥാനങ്ങളുണ്ട്. പ്രിട്ടോറിയയാണ് ഭരണനിർവഹണ തലസ്ഥാനം; ഇവിടെ പ്രസിഡന്റിന്റെ ഓഫീസും സർക്കാർ മന്ത്രാലയങ്ങളും വിദേശ എംബസികളും പ്രവർത്തിക്കുന്നു. കേപ്ടൗൺ നിയമനിർമ്മാണ തലസ്ഥാനമാണ്, രാജ്യത്തിന്റെ പാർലമെന്റ് ഇവിടെയാണ് സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്. ബ്ലോംഫൊണ്ടെയ്ൻ ആകട്ടെ, നീതിന്യായ തലസ്ഥാനമായി അറിയപ്പെടുന്നു, രാജ്യത്തെ ഏറ്റവും ഉയർന്ന അപ്പീൽ കോടതി ഇവിടെയാണ്. ഇങ്ങനെ രാജ്യത്തിന്റെ പ്രധാന അധികാരങ്ങൾ മൂന്ന് വ്യത്യസ്ത നഗരങ്ങളിലായി വിഭജിച്ച് നൽകിയിരിക്കുകയാണ് ദക്ഷിണാഫ്രിക്ക.
മറ്റ് പ്രമുഖ രാജ്യങ്ങളും ഈ രീതി പിന്തുടരുന്നുണ്ട്. നെതർലാൻഡ്സ് ഔദ്യോഗികമായി ആംസ്റ്റർഡാം തലസ്ഥാനമാണെങ്കിലും, രാജ്യത്തിന്റെ ഭരണം പൂർണ്ണമായും നടക്കുന്നത് ഹേഗിൽ നിന്നാണ്. പാർലമെന്റും സുപ്രീം കോടതിയും പ്രധാനമന്ത്രിയുടെ ഓഫീസുമെല്ലാം ഹേഗിലാണ് പ്രവർത്തിക്കുന്നത്. നമ്മുടെ അയൽരാജ്യമായ ശ്രീലങ്കയുടെ ഔദ്യോഗിക തലസ്ഥാനം 'ശ്രീ ജയവർധനെപുര കോട്ട'യാണ്. പാർലമെന്റ് സമ്മേളിക്കുന്നത് ഇവിടെയാണെങ്കിലും, പ്രസിഡന്റിന്റെ ഓഫീസും പ്രധാന മന്ത്രാലയങ്ങളും ഉൾപ്പെടെയുള്ള ഭരണപരമായ കാര്യങ്ങൾ കൊളംബോയിൽ നിന്നാണ് നടക്കുന്നത്. അതിനാൽ കൊളംബോയെ സാമ്പത്തിക, ഭരണ തലസ്ഥാനം എന്നും വിശേഷിപ്പിക്കാറുണ്ട്.
തെക്കേ അമേരിക്കൻ രാജ്യമായ ബൊളീവിയയ്ക്ക് രണ്ട് തലസ്ഥാനങ്ങളുണ്ട്. ഭരണഘടനയും നീതിന്യായപരമായ കാര്യങ്ങളും സൂക്രെയിലും, സർക്കാർ സംവിധാനങ്ങൾ ലാ പാസിലും പ്രവർത്തിക്കുന്നു. നമ്മുടെയെല്ലാം പ്രിയപ്പെട്ട വിനോദസഞ്ചാര കേന്ദ്രമായ മലേഷ്യയുടെ ഔദ്യോഗിക തലസ്ഥാനം ക്വാലാലംപൂർ ആണ്. എന്നാൽ ക്വാലാലംപൂരിലെ തിരക്ക് കുറയ്ക്കുന്നതിനായി ഭരണപരമായ കാര്യങ്ങൾക്കായി പുത്രജയ എന്നൊരു പുതിയ നഗരം അവർ നിർമ്മിച്ചു.
പ്രധാനമന്ത്രിയുടെ ഓഫീസ് ഉൾപ്പെടെയുള്ള പ്രധാന സർക്കാർ കാര്യാലയങ്ങൾ ഇന്ന് പുത്രജയയിലാണ് പ്രവർത്തിക്കുന്നത്. ഇന്തോനേഷ്യയും ഈ പാത പിന്തുടരുകയാണ്. തലസ്ഥാനമായ ജക്കാർത്തയിലെ ജനത്തിരക്ക് കുറയ്ക്കുന്നതിനായി, ബോർണിയോ ദ്വീപിൽ 'നുസന്തര' എന്ന പേരിൽ ഒരു പുതിയ തലസ്ഥാന നഗരം ഇന്തോനേഷ്യ നിർമ്മിച്ചുവരികയാണ്. നിർമ്മാണം പൂർത്തിയായാൽ ഭരണസിരാകേന്ദ്രം അവിടേക്ക് മാറും.
ചരിത്രപരമായ ഒത്തുതീർപ്പുകൾ, നഗരങ്ങളിലെ തിരക്ക് കുറയ്ക്കാനുള്ള ശ്രമങ്ങൾ, അല്ലെങ്കിൽ രാജ്യത്തിന്റെ വിവിധ പ്രദേശങ്ങൾക്ക് പ്രാധാന്യം നൽകാനുള്ള താല്പര്യം എന്നിവയെല്ലാമാണ് ഇത്തരം തീരുമാനങ്ങൾക്ക് പിന്നിൽ. കാരണം എന്തുതന്നെയായാലും, ഒരു രാജ്യത്തിന് ഒരു തലസ്ഥാനം എന്ന പൊതുധാരണയെ ഈ രാജ്യങ്ങൾ മാറ്റിമറിക്കുകയാണ്.
